Hazır Beton Hakkında Merak Edilenler;
Hazır Beton Nedir?
Bilgisayar kontrolüyle istenilen oranlarda çimento, doğal ve yapay agrega (kum, çakıl), su ve gerektiğinde katkı kullanılarak, beton santralinde karıştırılmasıyla üretilen ve tüketiciye "taze beton" olarak teslim edilen betona "HAZIR BETON" denir.
Hazır betonu, şantiyede elle yâda betoniyerle karıştırılarak hazırlanan betondan ayıran temel unsur, hazır betonun modern tesislerde, bilgisayar kontrolüyle üretilmesi, üretilen betonun özel yapılmış araçlarla "Transmikser" ile istenilen yere ayrışmadan taşınması ve bu taze betonun istenilen yüksekliğe ve uzaklığa beton pompası vasıtası ile yerleştirilmesidir.
Kalite ve Üretim
Hazır beton nitelikleri TS EN 206 / TS 13515' de yer almaktadır.
Önce, hazır betonun üretiminde kullanılacak, doğru seçilmiş malzemelerin (çimento, agrega, su, katkı) kalitelerini ve birbirlerine uyumunu incelemek için laboratuvar deneyleri yapılır. Bu deneylerden geçen malzemelerde zamanla olumsuz değişiklikler meydana gelmesinin önlenmesi için sürekli kalite denetimi yapılmaktadır.
Hazır betonun üretim süreci, santral operatörünün üretilecek betonu tanımlayan formülün numarasını belirleyip, bilgisayar sistemini işletmesiyle başlar. İlk komuttan sonra, ayrı bölmelerde stoklanmış bulunan agrega, çimento ve su aynı anda tartılır. Daha sonra tartılmış agrega bant veya kovayla taşınarak mikser kazanına aktarılır. Bu sırada çimento, su ve formülde varsa kimyasal katkı maddesi de kazana aktarılır ve karıştırılır.
Hazır Beton Sınıfları
a) Basınç Dayanım Sınıfları Betonun basınç mukavemeti standart kür koşullarında saklanmış (20 °C ±2°C kirece doygun su içerisinde), 28 günlük silindir (15 cm çap, 30 cm yükseklik) veya küp (15 cm kenarlı) numuneler üzerinde ölçülür.
Hazır betonda basınç dayanımı sınıfları, karşılığı silindir ve küp mukavemetleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. (TS EN 206 / TS 13515)
Hazır Beton Sınıfları
b) Kıvam Sınıfları
Betonun işlenebilme özelliği kıvamı ile tayin edilebilmektedir. Kıvam, betonun kullanım yerine (kalıp geometrisi, demir sıklığı, eğim), betonu yerleştirme, sıkıştırma, mastarlama imkânlarına ve işçiliğine, şantiyede beton iletim imkânlarına (pompa, kova) bağlı olarak özenle seçilmesi gereken bir özelliktir. Hazır Beton Standardı TS EN 206' da beton kıvamı çökme, vebe, sıkıştırılabilme ve yayılma sınıflarına göre belirlenir. Çökme sınıfları S1, S2, S3, S4 ve S5 sembolleri ile tanımlanan bu kıvamlar çökme (slump) konisi deneyi ile ölçülmektedir.
Hazır betonda şantiye teslimi kıvam, taşıma süresi ve beton sıcaklığına bağlıdır. Taşıma süresi kıvamı etkilemekte, süre uzadıkça ve hava sıcaklığı yükseldikçe santraldan şantiyeye kıvam kaybı artmaktadır. Bu kıvam kaybının betona su verilerek dengelenmesi mukavemeti düşürmektedir.
Beton yerleştirme işlemi sırasında vibratör kullanılması kaçınılmazdır. "AFET BÖLGELERİNDE YAPILACAK YAPILAR HAKKINDA YÖNETMELİK" de vibratör kullanmadan beton dökümü işlemini yasaklamıştır. Şişleme, tokmaklama v.b. elle sıkıştırma usulleri, yalnızca vibratör kullanımıyla beraber, yardımcı usuller olarak kullanılabilir.
Hazır betonun üretiminde kullanılacak, doğru seçilmiş malzemelerin (çimento, agrega, su ve katkı) kalitelerini ve birbirine uyumunu İncelemek için laboratuvar deneyleri yapılır. Bu deneylerden geçen malzemelerde zamanla olumsuz değişiklikler meydana gelmesini Önlemek için sürekli kalite denetimi yapılır. TSE standartlarına uygun üretim yapan ve KÇK (Kalite ve Çevre Kurulu) üyesi olan KONYA HAZIR BETON, hammadde temininden hazır beton üretimine, laboratuvar kontrollerinden eleman eğitimine kadar her konuda dikkatli ve titiz bir çalışma göstermektedir.
Hazır beton çabuk kullanılması gereken bir üründür. Üretimden itibaren yaklaşık 2 saat içerisinde, müşteri taratindan teslim alınması gerekir. Kalıba dökülen betonu, kalıbın her taratina yaymak, donatiları iyice sarmasını sağlamak ve hava boşluklarını dışarıya çıkararak kompasiteyi artirmak için uygun ekipmanla sıkıştirmak gerekmektedir. Betonu yerleştirme ve sıkılama yöntemlerinden en basiti şişeleme veya tokmaklamadır.
Bu sistemle sıkıştırılacak betonlarda iyi sonuç alabilmek için betonun çok akıcı kıvamlı olması ve beton tabakasını kalınlığının, kalıp yüksekliğinin korunması gerekir.
Yerleştirme ve sıkıştirma yöntemlerinin en pratiği ve günümüzde yaygınlaşanı vibrasyon yöntemidir. Vibrasyonun esası betonu kuvvetli bir şekilde titreşime tabi tutmaktır.
Hazır Betonun Korunması
b) Hazır Beton Nasıl Korunur?
Betonun dökümü ve yerleşimi sırasında dikkat edilecek hususlar;
Yerine yerleştirilen betonun dayanımının zaman içinde gelişimi, bünyesindeki çimentonun su ile yapacağı hidratasyon reaksiyonlarının sürekliliği ile mümkündür.
Hidratasyon reaksiyonunu etkileyen faktörler:
•Havanın sıcaklığı •Havadaki nem derecesi •Havanın rüzgarlı olması Havanın sıcaklığının düşük olması hidratasyonu yavaşlatacak, buna bağlı olarak da beton yavaş dayanım kazanacaktır. Havanınsıcaklığının yüksek olması durumunda buharlaşma olacak ve hidratasyon için gerekli su miktarında azalma olacaktır.